شناختن ترس در کودکان دبستانی و نشانه‌های آن

0
1836

ترس در کودکان در هر مرحله از زندگی ویژگی­‌های خاص خود را دارد. هر کودکی نیز ویژگی­‌های شخصیتی خاص خود را دارد. می­‌توان گفت ویژگی های هر کودک منحصر به فرد است. اما گاهی کودکان احساسات، هیجان‌ها و رفتارهای مشابهی از خود بروز می­‌دهند که موجب ناراحتی و مشکلاتی برای اطرافیان­شان می­‌شوند. بروز رفتارهای ناگهانی در رفتار کودکان مانند اضطراب، شب‌ادراری، بیقراری، ناخن جویدن، کم‌­توجهی، مشکلات یادگیری، تغییر در خوردن و خوابیدن، افسردگی و گوشه‌گیری، عدم برقراری ارتباط با دیگران و… از جمله مشکلاتی است که والدین را نگران می­‌کند. گاهی بروز ترس در کودکان طبیعی است و در غالب کودکان دبستانی رخ می­‌دهد که جای نگرانی نیست.

در ادامه به مواردی از ترس در کودکان در سنین مختلف دبستان اشاره می­‌کنیم.

 

ترس‌های طبیعی به تفکیک سن کودکان

شش سالگی: ترس از تاریکی، ترس از تنهایی، ترس از رعد و برق، ترس از هیولا و ارواح و…

هفت سالگی: ترس از تاریکی، ترس از گم شدن، ترس از توفان، ترس از تنها ماندن، ترس از ارواح، هیولا، جادوگران و…

هشت سالگی: ترس از افرادی مانند دزد، ترس از سلاح و تفنگ، ترس از تنها ماندن، ترس از حیوانات، ترس از هیولا و ارواح و…

نه سالگی: ترس از تاریکی و تنها ماندن، ترس از گم شدن، ترس از تصادف و آسیب دیدن و ترس از تنها ماندن و از دست دادن والدین

ده سالگی: ترس از افراد ناشناس و آسیب‌زننده، ترس از خواب­‌های وحشتناک و کابوس و ترس از تنبیه شدن

یازده سالگی: ترس از تنها ماندن، ترس از کابوس‌­های شبانه، ترس از آسیب دیدن توسط افراد ناشناس و ترس از بیمارشدن

دوازده سالگی: ترس از تنبیه شدن توسط معلم یا والدین، ترس از تاریکی، ترس از تنها ماندن، ترس از ترک شدن توسط والدین و ترس از امتحان و نمره.

ترس در دختران و پسران

ترس‌های رایج در کودکان با توجه به جنسیت کودک متفاوت است.

ترس‌­های معمول در پسران بیشتر شامل:

The boy is afraid of ghosts at night

ترس از عنکبوت، ترس از شکارچیان، ترس از صدمه دیدن توسط ماشین، ترس از مار، ترس از دزد، ترس از تاریکی، ترس از خواب‌­های ترسناک و کابوس، ترس از اعمال پزشکی و… است.

 

اما ترس­‌های معمول در دختران بیشتر شامل:

ترس از عنکبوت، سوسک و حشرات، ترس از مردن والدین، ترس از ربوده شدن، ترس از تاریکی، ترس از فیلم‌های ترسناک، ترس از رعد و برق، ترس از هیولا و ارواح، ترس از تنها خوابیدن و ترس از اشتباه کردن و تنبیه شدن است.

 

انواع علائم ترس در کودکان

ترس­‌های دوران کودکی را می­‌توان در قالب سه علامت خلاصه کرد؛ پاسخ ترس از طریق سیستم‌های شناختی، فیزیولوژیکی و رفتاری. این علائم که به طور معمول در شرایط هراس‌­انگیز در کودکان بروز می­‌کند، شامل موارد زیر است:

 

ـ علائم شناختی ترس علائمی در کودک است شامل اظهاراتی در مورد احساس ترس (من احساس ترس می‌کنم)، خودگویی منفی (من نمی­‌توانم به مدرسه بروم) و پیش‌بینی آسیب از اشیاء یا موارد ترسناک (پرنده به من نوک خواهد زد).

 

ـ علائم فیزیولوژیکی و جسمانی ترس در کودک شامل: افزایش ضربان قلب، عرق کردن، خشکی دهان، تهوع، لرزش، تکان دادن، سردرد، دل‌درد و تغییرات در تنفس.

 

ـ علائم آشکار رفتاری ترس شامل: اجتناب یا فرار از موقعیت هراس­‌انگیز، هنگامی که اجتناب و فرار امکان‌پذیر نیست، کودکان ممکن است کج‌خلقی نشان دهند، مسدود کردن و پوشاندن چشم‌ها، خوردن انگشت شست، داد و فریاد، چسبیدن به پدر و مادر، اختلالات خواب از جمله ناتوانی در به خواب رفتن، از خواب پریدن و بیش از حد خوابیدن و… .

 

ترس در کودکان دبستانی

علائم جسمانی ترس

شکایاتی مانند دل‌درد و سردرد نشان می­‌دهد که کودکان تحت ترس یا استرس هستند و والدین این دردها را بیش از یک بیماری جسمی می‌دانند. این مشکل چیزی نیست که کودک آن را از خود ساخته باشد. کـودکـان به وسیله سردرد و دل­‌درد می­‌خواهند از چیزی فرار کنند اما گاهی این یک مشکل واقعی است و می­‌تواند راهی باشد برای اینکه آنها خود را با استرس‌ها تطابق دهند. اگر این علائم ادامه‌دار و جدی باشد، لازم است والدین با یک روانشناس کودک مشورت کنند.

 

منفی‌بافی و دروغگویی:

گاهی منفی‌بافی و دروغگویی کودکان ناشی از ترس و هراسی پنهانی است. مثلاً کودک به دلیل ترس از تنبیه شدن و عواقب راستگویی به دروغ پناه می­‌برد که در این مورد والدین باید از هر گونه اقدام شتابزده و ناهنجار و تنبیه­ کردن کودک پرهیز کنند. راه مقابله با این مسأله این است که والدین بدون اینکه دروغ کودک را تأیید کنند، آن را بزرگ نکنند و به او بگویند اگر این طور بود، خیلی خوب بود. به این طریق والدین دروغ را قبول نکرده­‌اند و از طرفی احساسات او را نیز سرکوب نکرده­‌اند. به این وسیله والدین و کودک می­‌توانند بیشتر با هم صحبت کنند.

 

محرومیت و خجالتی بودن و عصبانیت افراطی:

همه ما تقریباً با اخلاق بچه­‌ها آشنایی داریم. همـه بچـه­‌ها با یک سرعت بالغ نمی­‌شوند. بعضی از بچه­‌ها در پذیرش بعضی چیزها کند هستند. گاهی عصبی بودن یا خجالتی بودن کودک ناشی از نوعی ترس و نگرانی است. مثلاً ترس از غریبه‌­ها او را دچار خجالتی بودن افراطی می­‌کند. اگـر فرزند شما زود عصبـانی شـده و پرخاشگـری می­‌کند و زودتر از بقیه آشفتـه می­‌شود، باید به او کمک کنید تا راهی برای تخلیه هیجانات و ترس­‌های خود پیدا کند.

اگر کودک ما بعد از مدرسه نیاز به تحرک دارد، به او پیشنهاد ورزش کنیم. اگر فرزند ما نیاز به آرامش دارد، به او توصیه کنیم به موسیقی گوش دهد. سعی کنیم از کودکان­مان سؤال کلی نپرسیم بلکه با آنها بیشتر صحبت کنیم.

این مطلب را به اشتراک بگذارید:

افزودن دیدگاه