مام‌ها و سوال‌ها
هرچند مام‌های مختلفی در بازار وجود دارند، اما واقعیت این است تفاوت چشمگیری بین انواع آنها از مام صابونی و رولی گرفته تا اسپری‌ای و پودری وجود ندارد. بهتر است بدانید ترکیبات آلومینیوم کلراید کنار برخی مواد آنتی‌باکتریال و خوشبوکننده، ماده موثره تمام این مام‌ها هستند و تولید مام‌هایی با شکل‌های متنوع بیشتر برای پاسخگویی به سلیقه‌های متفاوت افراد و جلب رضایت مشتریانی با سلیقه‌ها و نیازهای متفاوت است.
علاوه بر سلیقه فردی در انتخاب مام، استفاده از این محصول در شرایط مختلف هم ممکن است ما را به سمت مام یا دئودورانت خاصی بکشد. مثلا اگر موهای زیر بغل، نتراشیده باشند، استفاده از مام‌های اسپری‌ای از انواع صابونی و مایع آن بهتر است اما اگر موهای این ناحیه اصلاح شده یا کوتاه باشند، می‌توان از مام‌های مایع یا صابونی به جای مام‌های اسپری‌ای کمک گرفت. در این مطلب با نکته‌هایی کاربردی درباره مام‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
وظیفه یک مام خوب چیست؟
ترکیبات آلومینیوم کلراید، جزو اصلی‌ترین ترکیبات موجود در مام‌ها هستند که وظیفه کاهش میزان تعریق را بر عهده دارند. ضمن اینکه مواد آنتی‌باکتریال موجود در این محصولات درصد میکروب‌ها را کاهش می‌دهند. وظیفه خوشبوکننده‌ها هم حذف بوی نامطلوب، تند و زننده عرق است. با این حساب، تمام این ترکیبات زمانی که کنار یکدیگر می‌نشینند، می‌توانند حس بد تعریق بیش از اندازه و ایجاد بوی نامطلوب را از بین ببرند.
مام‌ها هم حساسیت پوستی می‌آورند؟
بله، شاید بتوان حساسیت پوستی را یکی از شایع‌ترین مشکل است مام‌ها محسوب کرد. یعنی ماده محرک آلومینیوم کلراید موجود در مام‌ها، می‌تواند باعث ایجاد تحریک پوستی بشود که البته میزان این تحریک و حساسیت پوستی، چندان هم بالا نیست. درواقع، ممکن است برخی افراد با استفاده از انواع مام دچار التهاب، پوسته‌ریزی و خارش در ناحیه زیر بغل (یا هر قسمت دیگری از بدن که مام را روی آن قسمت می‌زنند) شوند. در این صورت و برای رفع حساسیت و التهاب، توصیه می‌شود دور استفاده از ماده محرک یا همان مام را خط بکشید.
مام‌ها پوست زیر بغل را تیره می‌کنند؟
تنها آن گروه از افرادی که به مام حساسیت دارند، ممکن است دچار تیرگی پوست در قسمتی که مام را استفاده کرده‌اند، بشوند. اگر فرد دچار حساسیت پوستی به دلیل استفاده از ماده محرکی مانند مام، قسمتی از بدن مانند زیر بغلش را مدام بخاراند، باعث بالا بردن فعالیت رنگدانه‌های پوست در آن قسمت و در نتیجه، تیره شدن پوست آن ناحیه می‌شود. البته گاهی این حساسیت، با علامت خاصی همراه نیست و فرد در ناحیه زیر بغل خارش بسیار کمی دارد.
در این صورت، پس از چند ماه با شکایت از تیره شدن پوست زیر بغل به پزشک مراجعه می‌کند و در نهایت متوجه می‌شود استفاده از مام، تحریک و خارش اندک ناشی از آن و توجه نکردن به این تحریک و حساسیت باعث ایجاد تحریک و تیرگی بیشتر شده است.
تفاوت مام ۲۴ ساعته و ۴۸ ساعته چیست؟
عبارت «۲۴ ساعته» یا «۴۸ ساعته» که روی مام‌ها درج شده، به معنای مدت زمان مفید اثربخشی آن است. یعنی اگر این زمان سپری بشود، دیگر نمی‌توان انتظار داشت مواد و ترکیبات موجود در محصول، اثر مفیدی داشته باشند. البته باید گفت شستن مام از روی پوست پس از طی این ۲۴ یا ۴۸ ساعت، ضروری نیست و باقی ماندن آن روی پوست، مشکلی ایجاد نمی‌کند. معمولا تز ترکیبات آلومینیوم با غلظت‌های خیلی بالا (بین ۱۵ تا ۲۵ درصد) برای درمان تعریق‌های بیش از اندازه زیر بغل، کشاله ران یا کف دست استفاده می‌شود، در حالی که غلظت آلومینیوم کلراید در مام‌ها، زیر ۱۰ درصد است. به همین دلیل پس از مدتی جذب پوست می‌شود و نیازی به شستن آن نیست.
استفاده از مام، منع مصرفی هم دارد؟
معمولا شانس ابتلا به حساسیت پوستی در اثر استفاده از انواع مام در افراد با پوست حساس، افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا افرادی که زمینه ابتلا به آلرژی‌های پوستی را دارند، از دیگران بیشتر است. به همین دلیل توصیه می‌شود چنین افرادی تا حد امکان استفاده از محصولات حاوی ترکیبات محرک مانند مام‌ها را به حداقل برسانند.
معمولا برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن پوستی، تستی به نام «تست حساسیت» انجام می‌شود. براساس نتایج این تست، یکی از ۲۵ مواد شایعی که در سراسر دنیا به عنوان ماده آلرژن شناخته شده‌اند، مام‌ها هستند. البته ترکیبات آلومینیوم موجود در مام‌ها باعث ایجاد بیماری یا ناراحتی خاصی در خانم‌های باردار، شیرده، افراد سالمند یا حتی بچه‌ها نمی‌شود.
هرچند به دلیل فعال نشدن کامل غدد عرق و ایجاد بوی نامطلوب ناشی از تعریق، استفاده از مام بین کودکان رایج نیست، اما استفاده از چنین محصولاتی هم برای آنها مشکلی پیش نمی‌آورد و همین بچه‌ها می‌توانند با رسیدن به سنین نوجوانی برای پیشگیری از احساس بد نسبت به تعریق خود، بدون نگرانی از مام‌ها کمک بگیرند.
استفاده از مام با ابتلا به سرطان پستان رابطه دارد؟
برخی از افراد گمان می‌کنند اگر بیش از هفته‌ای یکی دو مرتبه از انواع مام استفاده کنند، در اثر تماس پوستی با ترکیبات مختلف موجود در این محصول دچار سرطان پستان می‌شوند. ریشه چنین ادعایی این است که مدت‌های طولانی در تمام دنیا، تحقیق و پژوهش‌های مختلفی روی ترکیبات آلومینیوم انجام شده تا محققان متوجه شوند آیا استفاده از چنین موادی می‌تواند باعث افزایش احتمال خطر ابتلا به سرطان پستان شود یا نه؟ محققان بر اساس تحقیقات مختلف خود دریافتند این ترکیبات نمی‌توانند باعث ابتلا به سرطان پستان یا تحریک غدد لنفاوی شوند بنابراین فرضیه و ادعای سرطان‌زا بودن مام‌ها هم با انتشار نتایج این تحقیقات، رد شد.
دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
