دندان عقل
دندان عقل؛ نگه داشتن و درآوردن آنها
در دهان انسان به طور طبیعی ۳۲ دندان وجود دارد. از این تعداد، ۱۲ دندان آسیاب بزرگ، ۸ دندان آسیاب کوچک، ۸ دندان ثنایا و ۴ دندان نیش است. آخرین دندان‌هایی که در سنین ۱۶ تا ۲۵ سالگی رویش پیدا می‌کنند دندان‌های عقل هستند. که برخی اوقات این دندان ها باعث بروز مشکلاتی در دهان شده و باید توسط جراحی آن را درآورد.
در برخی افراد وضعیت دندان‌های عقل کاملاً طبیعی است و در برخی این دندان نیمه نهفته یا نهفته است و برخی افراد اصلاً چنین دندانی ندارند.
این دندان‌ها در بسیاری موارد مشکل‌ساز بوده و به جراحی ختم شده‌اند. دندان‌های عقل بعد از پوسیدگی موجب پوسیدگی دندان‌های مجاور و عفونت در اطراف می‌شود و گاهی نیز با بستری شدن در بیمارستان و جراحی همراه است.
از طرفی نیز دندان عقل به دلیل این که در آخرین ردیف دندان‌ها رشد می‌کند و مکان رشد آن خیلی کم است، به دندان‌های مجاور فشار آورده و سبب کج قرار گرفتن دندان‌های دیگر می‌شود. با رشد انسان و کوچک شدن فک، فضا برای رشد دندان عقل محدود شده و در نتیجه دندان عقل خود را به شکل نهفته و نیمه‌نهفته نشان می‌دهند.
دلیل بعضی سردردها در افراد ناشی از دندان‌های عقل است؛ هم چنین این دندان‌ها باعث بروز دردهایی در ناحیه مفصل فک، گوش، چشم و سر می‌شود و برای مقابله با پیدایش چنین دردهایی بهتر است که دندان‌های عقل توسط پزشک متخصص کشیده شوند.
برخی از دلایل عمده برای در آوردن دندان های عقل به قرار زیر است:
پوسیدگی
بزاق دهان، باکتری و اجزاء باقی مانده از غذا، در کنار دندان های عقل بهم رسیده با هم مجموعه ای را پدید می آورند که باعث پوسیدگی دندان عقل و یا دندان کناری آن می گردد.
عفونت لثه
زمانی که دندان عقل در اثر تماس با دندان مجاور آسیب دید، باعث ایجاد عفونت داخلی در زیر لثه می شود و نتایج آن تنفس بد، درد، ورم و نیز ناتوانی در باز کردن دهان به اندازه کافی می باشد.
درد و فشار
درد ممکن است ناشی از فشار دندان عقل به دندان کناری باشد. گاهی اوقات ممکن است فشارها باعث خوردگی دندان های مجاور نیز شود.
دلایل ارتودنسی
دندان های عقل در هنگام رویش، باعث جابجایی دندان های دیگر می شوند.
دلایل پروتزی
بیمارانی که می خواهند از یک دست دندان مصنوعی استفاده کنند باید تمام دندان های عقل خود را درآورند. در صورتی که یک دندان عقل در دهان باشد و زیر دندان های مصنوعی برخورد ایجاد شود باعث ایجاد ساییدگی بسیار شدید شده و اگر در آن زمان بخواهد برداشته شود، بیمار باید مطابق با مشکل تغییر یافته لثه، دندان های مصنوعی جدیدی سفارش دهد.
ایجاد کیست
ممکن است کیست ها (کیسه های پر از ماده مایع عفونی) در نسج نرم و در کنار یک دندان عقل آسیب دیده به وجود آیند. ممکن است کیست ها باعث از بین رفتن استخوان ها، جابجایی فک و یا صدمه دیدن دندان های اطراف شوند.
دندان عقل آسیب دیده، اگر در محل خود باقی بماند دردسر ایجاد خواهد کرد. این مسئله در مورد دندان های عقل پائین صدق می کند. البته ممکن است این مشکلات ناگهانی و غیر منتظره پیش بیایند.
متخصصین پیشنهاد می کنند که بهتر است دندان های عقل، چه باعث مشکل شده باشند و چه نشده باشند، در آورده شوند. هر چه بیمار جوان تر باشد، جراحی نیز راحت تر بوده و دوران نقاهت کوتاه تر خواهد بود. خطر گرفتاری و مشکلات بیشتر با افزایش سن، بیشتر شده و روند درمان کُندتر خواهد شد.
مزایا و معایب کشیدن دندان عقل
مزایا
دندان های عقل ممکن است توسط نخ دندان و یا مسواک به سختی قابل دسترس باشند.علاوه بر آن تجمع باکتری ها، قندها و اسیدها ممکن است ایجاد پوسیدگی کنند و اگر توسط پُرکردن برطرف نشود، پوسیدگی ممکن است با انتشار بیشتر و ایجاد صدمه در ساختار دندان های جانبی باعث نابود شدن آنها شود.
از آن جائی که تمیز نگه داشتن چنین دندان هایی به وسیله مراقبت های روزانه (نخ دندان و مسواک) کار مشکلی است. باکتری ها و ته مانده غذاهای بجا مانده در دندان های عقل باعث ایجاد چرک و بوی بد دهان می شود.
دندان عقلی که در وضعیت افقی هنوز در زیر لثه باقی مانده است با ایجاد فشار به دندان های جانبی باعث تراکم و نیز کج شدن سایر دندان ها می گردد. این اتفاق در صورت عدم وجود فضای کافی برای دندان عقل نیز به وقوع می پیوندد.
دندان عقلی که هنوز در زیر لثه وجود دارد ممکن است تحریک شود. در زیر نسج لثه با تجمع ته مانده های غذا و باکتری ها باعث عفونت دندان می گردد.
معایب
بسته به سایز، شکل و موقعیت دندان برداشتن دندان از کشیدن ساده تا جراحی با پیچیدگی های بیشتر تفاوت می کند.
معمولاً در کشیدن ساده دندان، ورم و خونریزی به وجود می آید و در جراحی دندان هایی که از پیچیدگی های بیشتری برخوردار هستند، شدت ورم و خونریزی به مراتب بالاتر می رود. اما دندانپزشک شما می تواند با راهنمایی ها و تجویز ویژه از اثرات جانبی این عوارض بکاهد.
