سوءهاضمه یا همان ناراحتی معده، یک نوع اختلال شایع گوارشی است که کودکان زیادی به آن دچار می‌شوند. اگر می‌خواهی در مورد بیماری سوءهاضمه بیشتر بدانی، این مقاله را تا آخر بخوان.
کیارش یک روز فوق‌العاده را سپری کرده بود. او توانسته بود در درس ریاضی نمره خیلی خوبی بگیرد و مادرش را هم راضی کند که برای ناهارش یک ساندویچ همبرگر از بیرون بخرد. او از ترس این‌که مادرش پشیمان شده و ساندویچ را از دستش بگیرد، به سرعت ساندویچش را گاز می‌زد و بدون این‌که لقمه‌هایش را درست بجود، آن‌ها را قورت می‌داد. کیارش عاشق غذاهای آماده بیرون بود و با این‌که مادرش زیاد از این کار خوشش نمی‌آمد، گاهی اصرار می‌کرد که از آن غذاها برایش بخرد.
نزدیکی‌های عصر بود که کیارش احساس کرد دهانش تلخ‌مزه شده، دلش درد می‌کرد و حس می‌کرد ممکن است هر لحظه استفراغ کند. مادر کیارش وقتی حال او را دید، سیمرغ را با سوزاندن پَرش صدا کرد تا او و پسرش را پیش آقای دکتر سینا ببرد.
دکتر سینا با انواع وسایل پیشرفته‌اش کیارش را معاینه کرد و بعدش گفت: “کیارش عزیز ما از بس که تندتند غذا خورده دچار سوءهاضمه شده است.”
سوءهاضمه چیست؟
سوءهاضمه تنها نام دیگری برای ناراحتی معده است که به آن اختلال گوارشی هم گفته می‌شود. سوءهاضمه معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که آدم‌ها زیاد یا تند غذا می‌خورند و یا غذایی می‌خورند که با بدنشان سازگار نیست. این مشکل معمولاً با کمی‌سوزش سر دل همراه است. اسید معده که این سوزش را به وجود می‌آورد، تا وقتی داخل معده است مشکل‌ساز نیست. ولی وقتی خارج می‌شود، دردسر درست می‌کند.
همراه با سوزش سر دل، اسید معده به بیرون از معده ریخته شده و مِری را تحریک می‌کند (مِری لوله‌ای است که غذا را از دهان به سمت معده می‌برد). این اتفاق باعث می‌شود که فرد در دهانش احساس مزه ترش یا تلخ کند.
سوءهاضمه و سوزش سر دل هم برای کودکان و هم بزرگ‌ترها مشکل شایعی است و داروهای زیادی هم برای آن وجود دارد. اما تو هیچ‌وقت نباید بدون تجویز پزشک و اجازه پدر و مادرت از این داروها بخوری. چون خیلی از این داروها فقط مخصوص بزرگ‌ترها بوده و برای بچه‌ها مناسب نیستند.
اضطراب، نداشتن خواب کافی و کشیدن سیگار هم از عوامل دیگر سوءهاضمه هستند. پس به بزرگ‌ترهایت توصیه کن که برای جلوگیری از سوءهاضمه سیگار نکشند. مشکلات گوارشی مثل زخم معده هم می‌تواند باعث ایجاد علائمی‌نظیر سوءهاضمه و سوزش سر دل شود. اما این بیماری در کودکان شایع نیست و بیشتر مخصوصِ بزرگسالان است.
آیا من سوءهاضمه دارم؟
اگر سوءهاضمه داری، علاوه بر احساس سوزشِ سر دل ممکن است یک یا چند تا از علائم زیر را هم داشته باشی:
• احساس درد یا سوزش در قسمت بالایی شکم (معمولا در وسط آن)
• حالت تهوع (احساس ناراحتی در معده)
• نفخ، یعنی بر‌آمدگی معده. انگار که معده‌ات بیش از حد پر باشد.
• باد گلو (آروغ زدن) به حالتی که کنترل آن هم برایت مشکل است.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنم؟
معمولاً سوءهاضمه فقط یک زمان پیش می‌آید: درست بعد از این که یک عالمه غذای سنگین و دیرهضم خوردی! اما اگر همیشه، حتی وقتی غذای سبک و سالم هم می‌خوری، ورزش می‌کنی و به اندازه کافی هم می‌خوابی، باز هم دچار سوءهاضمه می‌شوی در این حالت باید حتماً پیش دکتر بروی.
احتمالاً به آزمایش نیاز خواهی داشت، یک عکس‌برداری اشعه ایکس یا آزمایش‌های دیگر تا دکتر مطمئن شود که سوءهاضمه تو علامت یک مشکل دیگر در سیستم گوارشی نیست. بنابر تشخیص دکتر، احتمالاً باید رژیم غذایی خود را تغییر داده و یا دارو مصرف کنی.
هر کدام از مشکلات زیر برایت پیش آمد، فوراً پدر و مادرت را در جریان قرار بده:
• استفراغ، به‌خصوص اگر در استفراغت خون مشاهده کردی.
• کم شدن ناگهانی وزن
• بی‌اشتهایی، به‌خصوص اگر بیش از یک روز طول بکشد.
• مشکل در نفس کشیدن
• عرق کردن بدون هیچ دلیل خاصی
• دل‌دردِ شدیدی که خوب نمی‌شود
• مدفوع سیاه و چسبناک، یا مشاهده خون در داخل مدفوع یا بعد از تمام شدن دفع مدفوع
پیشگیری از سوءهاضمه
آقای دکتر سینا یک کتاب در مورد تغذیه سالم به کیارش داد که جلد خیلی قشنگی هم داشت، بعد صحبت‌هایش را ادامه داد:
خیلی از مردم هرچه دلشان می‌خواهد می‌خورند و هیچ‌وقت هم دچار ناراحتی معده نمی‌شوند. اما بعضی‌ها هم معده حساسی دارند، به طوری که بعضی از غذاها با بدنشان سازگار نیست.
اگر تو غذایی را کشف کردی که با بدنت سازگاری ندارد، بهتر است آن را از رژیم غذاییت حذف کنی، به این کار پرهیز غذایی می‌گویند. علاوه بر پرهیز غذایی، یک پیشنهاد خوب هم این است که به جای یک وعده غذایی سنگین، از چند وعده کوچک‌تر استفاده کنی. چند توصیه دیگر هم برای پیشگیری از سوءهاضمه وجود دارد:
• تا جایی که ممکن است، از غذاهای پرچرب مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده و همبرگر دوری کن.
• از خوردن بیش از حد شکلات بپرهیز.
• به آرامی و آهسته آهسته غذا بخور.
• یادت باشد که وقتی بزرگ شدی، هیچ‌وقت سیگار نکشی.
• راه‌هایی برای حفظ آرامش و دوری از اضطراب پیدا کن.
• برای هضم غذا به بدنت فرصت بده. بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین بلافاصله تمرینات ورزشی انجام نده. حداقل تا یک ساعت بعد از غذا خوردن ورزش نکن، می‌توانی غذا خوردن را به بعد از ورزش هم موکول کنی.
بزرگ‌ترها نخوانند!
آقای دکتر سینا راست می‌گوید. بیایید با هم قرار بگذاریم که کمتر از غذاهای آماده بیرون بخوریم. موقع غذا خوردن هم عجله نکنیم و خوب لقمه‌هایمان را بجویم. یادمان باشد که در دنیا هیچ نعمتی بزرگ‌تر و باارزش‌تر از سلامتی نیست. چگونه ممکن است که مریض باشیم و بتوانیم از خوردن یک همبرگر لذت ببریم؟
