نقرس به دنبال تولید بیش از حد اسید اوریک و بالا رفتن میزان آن در خون ایجاد می‌شود. نقرس (Gout) یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ثبت شده در تاریخچه پزشکی است. در واقع نقرس یک اختلال متابولیسم بازهای آلی پورین می‌باشد که در آن مقادیر بالا و غیر طبیعی اسیداوریک در خون تجمع می‌یابد، در ادامه اورات سدیم تشکیل شده و در مفاصل کوچک و بافت‌های احاطه‌کننده آن رسوب میکند.
در نقرس مزمن مکان رسوبات هلیکس گوش می باشد اما مکان رایج تر شست پا و یا آرنج می باشد. این ته نشین شدن اوره می تواند مفاصل بافت ها را تخریب کند و منجر به علائم مزمن آرتریت شود. نقرس بیماری است که معمولا بعد از سن ۳۵ سالگی اتفاق می افتد و اغلب مردان به آن مبتلا می شوند. طبق آمار از هر ۱۰۰۰ مرد حدود ۷ نفر و از هر ۱۰۰۰ زن حدود ۱ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. مقدار طبیعی اسیداوریک در خانم‌ها بین ۶ ـ ۶/۲ و در آقایان ۲/۷ ـ ۵/۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
عوامل خطر
مصرف مشروبات الکلی، خوردن بعضی از داروها و ابتلا به بیماری هائی مثل سرطان خون ، نارسائی کلیه ، گرسنگی های طولانی، مصرف طولانی مدت و زیاد داروهایی مانند داروهای مُدر، لوودوپا، اسید نیکوتینیک، پیرازینامید و … و چاقی اسید اوریک خون را افزایش می دهند.
علائم نقرس
علامت شایع نقرس به جزء بالا بودن اسید اوریک خون ، التهاب و درد مفاصل به خصوص شست پاست. این التهاب به خاطر رسوب اورات سدیم در بافت های مفاصل ، غضروف ها و ناندون هاست. گاهی این درد آنقدر شدید می شود که شما نمی توانید حتی یک قدم راه بروید.
رژیم غذایی
در صورتیکه نقرس دارید باید مواظب رژیم غذائیتان باشید.اگر پرهیز نکنید دردو التهاب مفاصل ،شما را عاجز میکند.در این جا نمی خواهیم وارد جزئیات واکنش های شیمیائی شویم ولی همین قدر بدانید که نقرس به دلیل اشکال در متابولیسم ترکیبی به نام پورین به وجود می آید. بنابراین باید خوردن غذاهائی که سرشار از پورین هستند را به حداقل برسانید. در غیر این صورت پورین در بدنتان جمع می شود و دچار نقرس میشوید ویا اگر در گذشته مبتلا بودید درد و التهاب تان شدت می گیرد.
-اگر سطح اسید اوریک بالا باشد علاوه بر رسوب درمفاصل ، ممکن است در کلیه ها هم رسوب کرده و ایجاد سنگ های کلیوی کند. اگر ادرارتان رقیق باشد دفع اسید اوریک راحت تر انجام می شود واحتمال بروز سنگ های کلیوی پائین می آید، بنابراین توصیه می کنیم از آب و مایعات غافل نشوید نوشیدن ۸تا ۱۲لیوان آب در روز توصیه می شود.زیرا مقادیر زیاد آب به خروج اسید اوریک اضافی از خون کمک می کند.
– وزن خود را در حد مطلوب حفظ نمایید.زیرا وزن زیاد باعث فشار به مفاصل شده و تولید اسید اوریک را نیز در بدن افزایش می دهد.در ضمن هر گونه کاهش وزن سریع نیز می تواند باعث افزایش اسید اوریک در خون شود. . رژیم غذائی مناسب و ورزش منظم خصوصا پیاده روی ، به شمادر کنترل وزنتان کمک می کند.
– مصرف الکل را قطع کنید.زیرا هر نوع الکلی بویژه آبجو سطح اسید اوریک را افزایش می دهد.
– مکمل های روغن ماهی مصرف کنید.زیرا اسیدهای چرب امگا ۳ برای تسکین درد و ایجاد مفاصل سالم لازمند.
– میوه جات ،سبزیجات ونان و غلات سبوس دار مصرف نمایید.
– مصرف گوشت قرمز و غذاهای دریایی را کاهش دهید.مصرف اینگونه مواد غذایی خطر ابتلا به نقرس را ۵۰درصد افزایش می دهد.
-گوشت مرغ و لبنیات کم چرب مصرف نمایید. گوشت مرغ منبع خوب پروتئین است که در ایجاد نقرس نقش ندارد.
– مصرف قندهای ساده را کم نموده و به جای آن از قندهای مرکب که در برنج قهوه ای و غلات سبوس دار یافت می شود استفاده نمایید به عبارت دیگر سعی کنید غذاهائی بخورید که غنی از کربوهیدراتند. علاوه بر نان و غلات ، ماکارونی و برنج هم کربوهیدرات بالائی دارند.
– سویا و محصولات آن که منبع خوبی از پروتئین هستند مصرف نمایید.
– چربیهای اشباع شده و غذاهای آماده مصرف نکنید. غذاهای کم چرب و سبک بخورید، به خصوص در وعده های شام
– باید خوردن غذاهای سرشاراز پورین مثل گوشت قرمز ،جگر ، دل ، قلوه ،مغزو کله پاچه گوسفند، ماهی ،غذاهای دریائی ، لوبیا ، نخود ، گل کلم ، اسفناج ،زردچوبه ، قارچ و ماء الشعیررا به حد اقل برسانید و در صورتیکه التهاب و درد مفاصل تان شدت گرفت برای مدتی باید مصرف این غذاها را قطع کنید. و بعد از برطرف شدن حمله نقرس می توانید با مشورت پزشک ، به مقدار کم ازاین خوراکی ها بخورید. گوشت غذای لذیذیست، خواص فراوانی هم دارد، ولی باید بدانیددرصورتیکه نقرس داریداین غذای خوشمزه وپرطرفداربرای شما از سم هم خطرناکتر است.
– مصرف غذاهای دارای پورین کم مانند آب میوه، رشته فرنگی، برنج، ماکارونی، تخم مرغ، فرآورده های لبنی کم چرب، پنیر کم چرب، میوجات، آجیل ، زیتون، ژلاتین، و بعضی سبزیجات را افزایش دهید. در رژیم محدود از پورین، دریافت پورین روزانه به حدود ۱۵۰-۱۲۰ میلی‌گرم در مقایسه با دریافت معمولی آن که ۱۰۰۰-۶۰۰ میلی‌گرم در روز است، کاهش می یابد. این رژیم به عنوان یک عامل کمکی در بیماری نقرس و سایر ناهنجاری‌های موثر بر متابولیسم پورین تجویز می‌شود و برای پایین آوردن سطح اوریک در بدن طراحی شده است.
– فرآورده های لبنی کم چرب و تخم مرغ غذاهای کم پورین با پروتئین مناسب می باشند.
– در صورت حملات حاد در بین سبزیجات اسفناج را محدود نمایید.
– سبزیجات و مواد غذایی که دارای خاصیت درمانی می باشد و می تواند سطح اسید اوریک و تورم را کاهش دهد عبارتنداز:
آلبالو و آب آن،سیب،توت فرنگی،تمشک،موز،گلابی،کشمش آفتابی،سیب زمینی،هویج،کرفس و آب آن،جعفری،شاهی،کلم پیچ،برگ گیاه قاصدک،خیار،چغندر،زیتون و جوانه.
– در وعده شام از خوردن غذاهای سنگین و زیاد پرهیز نمایید.
توصیه های غذایی فوق جهت پیشگیری از حملات حاد نقرس می باشد و تنها راه تخفیف حملات حاد نقرس درمان دارویی است.
