شاید این مشکل خیلی از شما باشد، همسرتان نیمهشب از خواب میپرد، حرف میزند، لگد میزند، خروپف میکند و … در تحقیقی که در سال ۲۰۰۵ انجام گرفت، مشخص شد که بیش از یک چهارم زوجها، بخاطر وضعیت خواب همسرانشان، خوابشان را از دست میدهند و یک نفر از هر چهار نفر، بخاطر این مشکلات در اتاقها و تختخوابهایی جداگانه میخوابند.
همه اینها یک سوال در ذهنتان ایجاد میکند: چرا کنار هم خوابیدن و تجربه یک خواب باکیفیت و راحت برای زوجها تا این اندازه دشوار است؟ مسئله تختخواب زناشویی، موضوع جدیدی نیست. از زمانهای دور افراد نه تنها با همسرانشان بلکه با فرزندانشان در تختخوابهایی اشتراکی میخوابیدهاند. مسئله حریم شخصی زناشویی مسئلهای کاملاً جدید است.
طی قرن نوزدهم، زوجها بخاطر ایدئولوژی جدیدی که ظهور کرده بود، اتاقخوابهای خود را جدا کردند اما در قرن بیستم، همه چیز دوباره به روال سابق برگشت. استفانی کونز، پروفسور تاریخ و مطالعات خانوادگی در دانشگاه اورگرین واشنگتن، میگوید، «تختهای دونفره از دهه شصت و هفتاد بسیار متداول شد. در این زمان تا حد بسیار زیادی بر رابطه زناشویی زوجها و رضایت جنسی متقابل در ازدواج تاکید میشد.»
با متداول شدن تخت دونفره بعنوان یک هنجار فرهنگی، مطالعات علمی در این زمینه انجام گرفته و نشان دادند که فواید خواب برای سلامتی فراتر از این است که برای روز بعد استراحت کامل کرده باشید. کمبود خواب با مشکلات و اختلالات مزمن مختلفی مثل دیابت، بیماریهای قلبی-عروقی و افسردگی در ارتباط است. تا آنجا که مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها بر داشتن خواب کافی – هفت تا نه ساعت در شبانهروز – بعنوان موضوعی مهم در سلامت عمومی، تاکید میکند.
برای خیلی از زوجها اختلالات خوابی مثل سندرم پای بیقرار یا آپنه خواب که در آن تنفس فرد طب شب قطع و وصل میشود، یکی از بزرگترین مشکلات است. بیخوابی نیز یکی دیگر از این اختلالات است که در تحقیقات اخیر مشخص شده ۱۰ درصد از افراد از آن رنج میبرند.
بااینکه این مشکلات بسیار جدی هستند اما گاهیاوقات مسائلی به ظاهر جزئی جمع شده و به مشکلاتی مخرب تبدیل میشوند. داشتن برنامههای ناهماهنگ برای خواب نیز میتواند یکی دیگر از این مشکلات باشد که زوجها را درگیر میکند. یک طرف دوست دارد تشک تختش سفت و اتاق خوابش خنک باشد، درحالیکه طرفمقابل تخت نرم را دوست دارد و تا صبح بخاطر آن سرما میلرزد. یک طرف دوست دارد در آغوش همسرش بخوابد درحالیکه همسر او دوست دارد فضای باز کافی برای غلت خوردن موقع خواب داشته باشد. خروپف کردن هم یکی دیگر از این مشکلات جدی است.
یاسمن، خانم ۲۳ سالهای که دو سال است ازدواج کرده، میگوید، «قبول دارم که من اصلاً فرد خوبی نیستم که کسی کنارم بخوابد». او خود را در خواب بسیار «فعال» میداند، طوریکه در تختخواب خیلی حرکت کرده و حتی به بالش همسرش هم رحم نمیکند. البته میگوید که دوست دارد از متخصص برای رفع این مشکلات خود کمک بگیرد. یاسمن میگوید، «این چیزی است که باید با آن کنار بیاییم. به آن میخندم چون کمی خندهدار است. تا حالا مشکلی با این وضعیت خوابیدن من نداشتهایم.» اما پزشکان اعتقاد دارند که متخصصین میتوانند کمک کنند.
جویس والسلیبن، محقق مرکز اختلالات خواب دانشگاه نیویورک، میگوید، «وقتی اذیتتان میکند، اولین علامت است. اگر صبح که از خواب بیدار میشوید دلتان بخواهد همسرتان را بخاطر طرز خوابیدن دیشبش خفه کنید، نه برای سلامتیتان خوب است و نه رابطهتان.»
ربکا اسکات، متخصص خواب در موسسه خواب نیویورک اضافه میکند که افراد به محض اینکه متوجه میشوند خواب یا کمبود آن بر زندگی روزمرهشان اثر گذاشته و موجب اذیت آنهاست باید به دنبال کمک متخصصین باشند. در برخی موارد، افراد اینگونه مشکلات را سالها رها میکنند تا جایی که به مشکلی مزمن تبدیل میشود.
اسکات میگوید که به ندرت زوجها با هم برای درمان میآیند. و زمانی هم که با هم میآیند معمولاً به این دلیل است که یک طرف وضعیت خواب همسرش را شهادت دهد. او میگوید، «فقط یکبار در تمام طول دوران کاری من، زوجی برای ملاقات آمدند که هر دو آنها مشکل خواب داشتند و هر دو آنها متوجه شده بودند که وضعیت خوابیدنشان بر طرف مقابلشان اثر میگذارد.»
متخصصین میتوانند از تکنیکها و روشهای مختلفی برای برطرف کردن مشکلات خواب استفاده کنند. اگر متخصص یک اختلال خواب در فرد تشخیص دهد، فرد یک شب برای بررسی وضعیت تنفس و عملکردهای جسمی تحت نظر قرار میگیرند. پزشکان میتوانند برای آنها که دچار بیخوابی هستند، دارو تجویز کرده یا رفتاردرمانی را امتحان کنند. برای آپنه خواب نیز استفاده از ماسکی را پیشنهاد میدهند که هوای مداوم برای فرد تامین میکند.
اما برای زوجهایی که مشکلات خوابشان اختلالات متداول نیست، پاسخ به مشکلاتشان کمی متفاوت است و معمولاً حول «مصالحه» میچرخد. بررسی محیط خواب افراد میتواند مفید باشد تا مطمئن شوند که تاریک و آرام است و تختخواب به اندازه کافی برای دو نفر بزرگ است. تختهای جداگانه میتواند برای مدتی کوتاه خوب باشد اما هیچکدام از متخصصینی که برای این مقاله با آنها مصاحبه شد، آن را برای طولانی مدت پیشنهاد ندادند. البته خیلی از زوجها جدا شدن موقع خواب را برای سلامت جنسی و عمومی خود بسیار عالی گزارش کردهاند.
یکی از این افراد میگوید، «ما میتوانستیم به تنهایی خوابی عالی و باکیفیت داشته باشیم و به همین دلیل من پیشنهاد کردم که در طی هفته و روزهای کاری، شبها جدا از هم بخوابیم.» دکتر کونز اعتقاد دارد که بهتر است افراد طبق آنچه که تصور میکنند برایشان بهتر عمل میکند، تصمیم بگیرند زیرا همه از اهمیت خواب برای سلامت خود آگاهند. او میگوید، «کاملاً مشخص است که زمان خواب، زمان در آغوش گرفتن همدیگر و رابطهجنسی برای زوجهاست و این برای آنها لازم و عالی است. اما باید آن را با اتفاقی که با کمبود خواب پیدا کردن یکی یا هر دو شما برای رابطهتان میافتد سبک و سنگین کنید. کدام برایتان مهمتر است؟»