دید کلی
امروزه بطور نسبی همه لیزر و موارد کاربرد آن را میدانند. در تمام دنیا استفاده از لیزر و مشتقات آن بطور شگفت انگیزی افزایش داشته است. هر کس خالی داشته باشد که آن را مزاحم بداند به سراغ لیزر میرود. بنابراین بررسی علمی این موضوع مفید و لازم به نظر میآید. البته نور و طیف آن میتواند اثرات مفید و مضر برای بدن و پوست ایجاد کند. اثرات نور بنفش نقش تعیین کننده و مفیدی بر تغذیه و متابولیسم سلولی ایفا میکند. اینگونه اثرات سلامت بخش و مفید نور از زمانهای کهن نیز برای انسان تا حدود زیادی روشن بوده است.
کاشف واقعی لیزر کیست؟بر اساس شواهد و مدارک موجود یونانیها و رومیها هر دو از اثرات مفید و درمانی نور بطور تجربی اطلاع داشته و از آن در درمانهای مختلف بهره میجستند. در اوایل سال ۱۹۰۳ دانشمندان اثرات درمانی نور را در شکلی علمی مطرح نمودند و در همین سالها یک فیزیکدان بنام Nife finsen Rybergg بخاطر کشفها و تحقیقاتش روی قابلیتهای درمانی اشعههای ناشی از طیفهای مختلف نور موفق به دریافت جایزه نوبل گردید. او دستگاهی را اختراع کرد که طول موجهای مختلف نور خورشید را مجزا نموده و آنها را در مسیرهای معین هدایت مینمود.
انیشتین نخستین دانشمندی بود که مقوله لیزر را در قالبی علمی مطرح کرد و در سالهای بعد از آن آمریکاییها و روسها در طول جنگ سرد تحقیقات و پژوهشهای متعددی در مورد چگونگی بکارگیری لیزر در صنایع جنگی انجام دادند. نخستین لیزر طبی به نام Robustt که در قالب یک ماشین ثابت با حجمی سنگین و در اندازهای بزرگ طراحی شده بود در درمانهای جراحی مورد استفاده قرار گرفت.
اثرات لیزر روی بدن
پس از آن جهان طب شاهد تکامل سریع و غیر منتظره در تولید انواع لیزر طبی و ارائه شدن نسلهای مختلف لیزر به جامعه پزشکی بوده به رغم اشکال متنوع و چند کاره بودن دستگاه لیزر در حوزههای مختلف پزشکی یک اصل اساسی از ابتدا تا کنون هرگز تغییر نکرده و آن بکار گیری بهینه از انرژی حاصل از لیزر در حوزههای مختلف علمی ، پزشکی ، جراحی و زیباسازی پوست میباشد.
- تحریک سلولی:لیزر باعث تشدید رشد و ترمیم مجدد سلول در پوست ، اتصالات ، مفاصل ، بافتها و … میگردد.
- افزایش فعالیت بافتها:تولید سلولهای زایا افزایش تولید آنزیمها و پروستا گلاندینها و … را باعث میشود.
- ترمیم و تشدید فعالیت DNA :لیزر در RNA بافت کلاژن تغییراتی را ایجاد مینماید.
آثار ضد التهابی لیزر
- کاهش بافت فیبروز:درمان زخمها توسط لیزر امکان پذیر میباشد.
- آثار استریلیزاسیون و میکروب کشی
- اثرات ضد ویروسی
- تحریک فعالیتهای بافت عصبی
- افزایش قدرت دفاعی بدن:تولید اینترفرون (مولکول واسطه در سیستم ایمنی) را باعث میشود.
- تقویت نمودنرشد مجدد موها
- کاهش دادن رشد موها ومحو موهای ناخواسته
- ایجاد واسکولاریزاسیون:شکل گیری عروق جدید خونی که باعث خونگیری بهتر بافتها میگردد را باعث شده که این خاصیت لیزر عامل اساسی در جوان شدن مجدد پوست میباشد.
- افزایش تراکم بافتی با لیزر
استفاده از لیزر در درمان بیماریها
کاربرد در درماتولوزی:درمان سوختگیها و زخمهای مقاوم به درمان آکنه ، اگزما ، پسوریاسیس ، ضایعات و اقدامات پیشگیرانه مثل جلوگیری از پیر شدن پوست توسط لیزر امکان پذیر شده است.
- بیماریهای عضلانی – اسکلتی و ارتوپدی:در درمان کشیدگیهای تاندونی آرتریت روماتوئید ، رفع اختلالات موجود در اتصالات عضلانی کمر دردها و کشیدگیها بکار میرود.
- بیماریهای دهان و دندان:درمان پوسیدگیهای دندانی پریودنتیتها بیماریهای مخاط دهان اختلالات جویدن و … توسط لیزر صورت میپذیرد.
- در حوزه عصبی:درمان سردردهاو میگرن توسط لیزر امکان پذیر میباشد.
- بیماریهای عروقی:درمان واریسهای وریدی ضایعات عروقی حاصله از بدو تولد و … .
موارد منع استفاده از لیزر در پزشکی
- تقریبا هیچ موردی در منع استفاده از لیزر وجود نداشته و فقط به هنگام حاملگی به علت عدم وجود اطلاعات کافی بهتر است این وسیله با احتیاط استفاده شود.
- در مورد انواع مختلف پوست و یا داروهایی که فرد مورد استفاده قرار میدهد باید لیزر را با احتیاط بیشتری بکار برد. برای مثال استفاده از هپارین و وارفارین (داروهایی که معمولا برای رقیق کردن خون بکار میروند) منعی در استفاده از لیزر ندارند.
- پس از کشفپنی سیلین کشف لیزر و شناخت قابلیتهای آن در طب بزرگترین انقلاب میتواند باشد.