گفتار درمانی – بعضی از بچه‌ها در گفتن حروف یا کلمات مشخصی مشکل دارند. این موضوع می‌تواند آزاردهنده باشد، زیرا دیگران ممکن است متوجه نشوند که آن کودک سعی دارد چه بگوید. اما خبر خوب این است که این‌جور بچه‌ها می‌توانند پیش یک متخصص گفتار درمانی بروند و مشکلشان را حل کنند.
متخصص گفتار درمانی به چه کسانی کمک می‌کند؟
متخصصان گفتار درمانی می‌توانند به آدم‌هایی از هر سن و با هرنوع مشکل و ناتوانی در حرف زدن کمک کنند. بعضی از ناتوانی‌های گفتاری عبارتند از:
اختلالات بیان: اگر بچه‌ای در گفتن بعضی از حروف مشخص مثل “ر” و “س” مشکل داشته باشد، گفته می‌شود که دچار اختلالات بیان است. این‌جور بچه‌ها معمولاً نوک زبانی حرف می‌زنند و مثلاً به جای کلمه‌ی “ران” می‌گویند “وان” یا مثلا “یان”!!
مشکل لُکنت زبان: بعضی از بچه‌ها وقتی می‌خواهند یک کلمه را به زبان بیاورند، یک حرف مشخص از آن را مدام تکرار می‌کنند و نمی‌توانند کلمه را به طور کامل ادا کنند. مثلاً اگر چنین بچه‌ای بخواهد بگوید “استراحت”، ممکن است روی حرف “س” گیر کند و بگوید “اِس- اِس- اِس- استراحت”، یا مثلاً حرف “س” را بی‌اختیار بِکِشد و بگوید “اِسسسستراحت”.
اختلالات صدایی: ممکن است بچه‌ای اختلال صدایی داشته و این باعث شود که دیگران به درستی متوجه نشوند که او چه می‌گوید. این‌جور بچه‌ها معمولاً جمله‌ای که می‌خواهند بگویند را با صدای بلند و واضح شروع می‌کنند، اما در پایان جمله صدای آن‌ها آرام می‌شود و اصطلاحاً “مِن‌مِن” می‌کنند. بعضی وقت‌ها صدای این بچه‌ها جوری است که انگار سرما خورده‌اند یا تودماغی حرف می‌زنند.
اختلالات زبانی: کودکی که اختلالات زبانی دارد، معمولاً در کنار هم قرار دادن کلمات و ساختن جمله‌ها برای بیان منظورش مشکل دارد، بعضی وقت‌ها هم بچه‌های مبتلا به اختلالات زبانی منظور دیگران را به درستی درک نمی‌کنند.
چه کسانی به گفتار درمانی احتیاج دارند؟
خیلی از بچه‌ها پیش متخصص گفتار درمانی می‌روند، چون این یکی از بهترین راه‌ها برای حرف زدن بهتر است. بعضی وقت‌ها ممکن است کودک یک بیماری یا شرایط خاص پزشکی داشته باشد که باعث مشکل‌تر شدن حرف زدنش بشود. بعضی از این مشکلات عبارتند از:
• ضعف شنوایی
• ضعف عضلات اطراف دهان
• شکاف لب یا کام
• خشونت یا گرفتگی صدا
• اوتیسم
• اختلال تنفسی
• اختلال در بلع (خوردن و قورت دادن غذا)
مراجعه به متخصص گفتار درمانی چگونه است؟
وقتی که کودک برای اولین بار پیش متخصص گفتار درمانی می‌رود، او یک امتحان کوچولو از کودک می‌گیرد. نگران نباش، این امتحان مثل امتحانات مدرسه نیست و هیچ نمره‌ای هم به آن داده نمی‌شود. بلکه متخصص گفتار درمانی از طریق این امتحان می‌تواند بفهمد که کودک دچار کدام نوع از مشکلات گفتاری است.
از او خواسته می‌شود که بعضی حروف و کلمات مشخص را به زبان بیاورد و ممکن است صدای او را هم ضبط کنند. این آزمایش به درمانگر نشان می‌دهد که کودک به چه چیزی نیاز دارد و می‌تواند نوع درمان مورد نیاز او را هم معلوم کند.
کلمه‌ی “درمان” در مورد مشکلات گفتاری به معنی “تمرین” است. اگر کودک در تلفظ بعضی حروف مشکل داشته باشد، درمانگر به او نشان می‌دهد که چگونه می‌تواند حروف را درست به زبان بیاورد. او چندین بار یک حرف را تلفظ می‌کند و بعد از کودک می‌خواهد که آن را عیناً تکرار کند. درمانگر از کودک می‌خواهد که به حرکت لب‌ها، دهان و زبان او موقع ادای حرف توجه کرده و مثل همان کارها را انجام دهد تا در اثر تمرین و تکرار بتواند حروف را درست تلفظ کند. استفاده از آینه در این زمینه می‌تواند خیلی مفید باشد، درمانگر از کودک می‌خواهد که موقع تلفظ و تکرار حروف در آینه نگاه کند. بعضی از درمانگرها هم از بازی استفاده می‌کنند تا این تمرین را برای کودک لذت‌بخش و مفرح کنند.
اگر مشکل تو از نوع اختلالات زبانی باشد، جلساتی که با درمانگر خواهی داشت کمی شبیه کلاس درس خواهد بود. او مقداری دستور زبان فارسی با تو کار می‌کند تا یاد بگیری چگونه کلمات را کنار هم بگذاری و جمله‌های درستی بسازی تا بتوانی منظورت را بیان کنی. اگر مشکل تو جوری است که نمی‌توانی چیزی را که می‌شنوی درک کنی، درمانگر می‌تواند با انجام بازی‌های مختلف به تو در حل این مشکل کمک کند.
درمان چه‌قدر طول می‌کشد؟
بعضی از دوره‌های گفتار درمانی کوتاه بوده و بعضی دیگر طولانی هستند و این بستگی به نوع و شدت مشکل کودک دارد. ممکن است ملاقات‌ها هفته‌ای یک بار یا چند بار در هفته باشند. مدت درمان هم می‌تواند چند هفته، چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد.
اگر تو هم جزو بچه‌هایی هستی که مشکلات گفتاری دارند، اول از همه باید بدانی که تنها نیستی و خیلی از بچه‌ها مثل تو هستند. دوماً یادت باشد که این مشکل قابل حل بوده و بهترین راه حل آن هم فقط یک چیز است: تمرین، تمرین و باز هم تمرین! باید تا می‌توانی زمان صرف کنی تا روی چیزهایی که درمانگر یادت می‌دهد کار کرده و مهارت پیدا کنی. ایده‌ی خیلی خوبی است که شب‌ها قبل از خواب کمی جلوی آینه تمرین کنی. همچنین می‌توانی از پدر یا مادرت هم بخواهی که در تمرینات به تو کمک کنند.
این کار ممکن است مثل حفظ کردن جدول ضرب اولش سخت به نظر برسد، اما با تلاش و تمرین زیاد می‌توانی مثل جدول ضرب از عهده‌ی این یکی هم بربیایی!
