دستوراتی که هیچ‌گونه مبنای علمی ندارند
بسیاری از مردم آسیای شرقی به تاثیر گروه خونی در زندگی روزانه خود باور دارند. برخی از اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها هم رژیم غذایی خود را با توجه به گروه خونی تنظیم می‌کنند، اما آنچه مسلم است هیچ کدام از اینها پایه علمی ندارند.
رژیم گروه خونی براساس نوع گروه خونی شما، لیست بلندبالایی از غذاها را ارائه می‌دهد که باید آنها را بخورید یا از آنها پرهیز کنید. منطق این گروه بر این نکته تاکید دارد که هر نوع خونی‌ای مارکرهای آنتی‌ژنی منحصربه‌فردی دارد که به برخی از غذاها واکنش نشان می‌دهند. (آنتی‌بادی روی سطح گلبول‌ها در گروه‌های خونی مختلف با هم تفاوت دارد. هر کدام از این آنتی‌بادی‌ها به آنتی‌ژن‌های غذایی خاصی واکنش نشان می‌دهند. اگر فرد غذایی بخورد که برای گروه خونی او مناسب باشد، لاغر می‌شود.)
پایه‌گذار رژیم گروه خونی کیست؟
ایده رژیم غذایی براساس گروه‌های خونی را اولین‌بار دکتر «پیتر جیمز آدامو» در سال ۱۹۹۶ مطرح کرد. او معتقد است گروه خونی هر فرد روی میزان کالری‌هایی که می‌سوزاند، موثر است و بر این اساس می‌توان غذاهایی که فرد باید مصرف کند و ورزش‌هایی که باید انجام دهد، مشخص کرد. براساس نظر آدامو تغذیه براساس گروه خونی کمک می‌کند وزنتان را کاهش دهید، عملکرد سیستم ایمنی‌تان را بهبود ببخشید و فرآیند پیری را در خود به تعویق بیندازید.
در واقع اساس این ایده برمبنای واکنش بین خون و ترکیبات موجود در غذاهای هضم‌شده است. لکتین موجود در غذا در صورت واکنش با آنتی‌بادی‌های یک گروه خونی نامناسب باعث لخته شدن خون و در نتیجه ایجاد بیماری‌ها و مشکلات جسمانی مختلف مانند هضم نامناسب، مشکلات کلیه و کبد، سردرد، دیابت، چاقی مفرط و بسیاری بیماری‌های دیگر می‌شود، بنابراین باید از غذاهایی استفاده کنید که لکتین موجود در آنها با گروه خونی‌تان سازگار باشد و بتواند واکنش مناسبی با آنها ایجاد کند.
بر این اساس آدامو رژیم غذایی ویژه‌ای برای هر گروه خونی مختلف ارائه کرد. وی معتقد است ارتباط گروه خونی با فعل و انفعالات درونی بدن انسان را اثبات کرده است. به باور وی بدن، انسان با توجه به گروه خونی، برخی مواد را به آسانی و برخی را به سختی هضم می‌کند، اما نتیجه تحقیقات او تا حدودی عجیب به نظر می‌رسند. برنامه‌های غذایی توصیه‌ای او با شیوه زندگی و تغذیه انسان‌های اولیه ارتباط دارد. برای مثال گروه خونی O همانند شکارچیان غارنشین است که بیشتر تمایل به خوراکی‌های گوشتی دارد و برخلاف آن گروه خونی A افرادی با روحیه لطیف‌تر هستند که باید بیشتر گیاهخوار باشند.
گروه خونی O
این گروه از نظر تکاملی قدیمی‌تر هستند، بنابراین غذاهای حاوی گوشت قرمز و کربوهیدرات پایین همراه کمی غلات و بدون گندم برای آنها مناسب است. به افراد با گروه خونی O توصیه می‌شود از رژیم غذایی غنی از پروتئین‌ها استفاده کنند. اگر این گروه فقط گیاهخوار باشند، دائم احساس گرسنگی می‌کنند در نتیجه به خوردن تنقلات روی می‌آورند که باعث می‌شود با مشکلاتی در میزان قندخون و متابولیسم مواجه شوند. این افراد می‌توانند آزادانه گوشت و ماهی مصرف کنند، اما باید از خوردن زیاد لبنیات یا کربوهیدارت‌ها خودداری کنند. از نظر ورزش هم این گروه باید روزانه یک ساعت، فعالیت بدنی داشته باشند و ترجیحا هنگام صبح (به جای عصر) ورزش کنند. برای این اشخاص شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری توصیه می‌شود.
گروه خونی A
افراد این گروه از نظر تکاملی جوان‌تر هستند و سبزیجات را بهتر تحمل می‌کنند. به این گروه توصیه می‌شود از یک رژیم غذایی گیاهخواری با کربوهیدرات زیاد و چربی کم استفاده کنند. درواقع این گروه خونی کمی دیرتر از گروه خونی O تکامل یافته است، یعنی زمانی که بشر به جای شکار، کشاورزی می‌کرده است بنابراین افراد با گروه خونی A به پروتئین کمتر، اما غلات بیشتری احتیاج دارند. این افراد اغلب خلاقیت بالایی دارند و در عین حال که بسیار حساس هستند، می‌توانند حلال مشکلات خوبی هم باشند.
باید گوشت کمتر، اما سبزیجات بیشتری بخورند. در مصرف مغز خشکبار، دانه‌ها، غلات، پاستا، میوه و سبزیجات کاملا آزاد هستند، اما باید از مصرف لبنیات به ویژه اگر آلرژی دارند همچنین مصرف زیاد گوشت پرهیز کنند. افراد با گروه خونی A نسبت به گروه O به فعالیت و تحرک کمتری نیاز دارند و برای آنها فقط ۳۰ دقیقه نرمش آرام در روز مثل یوگا، تای‌چی یا پیاده‌روی در فضای آزاد، بسیار مناسب است.
گروه خونی B
افراد این گروه زمانی ظهور کرده‌اند که نژادها از آفریقا، اروپا، آسیا و آمریکا با یکدیگر ادغام شده‌اند. افراد این گروه رژیم غذایی متعادل‌تری را تحمل می‌کنند که شامل انواع سبزیجات، میوه‌ها، فرآورده‌های لبنی، غلات و گوشت است. اگر گروه خونی شما B است، باید بدانید به طور کلی طبع قوی‌تر و سالم‌تری دارید و بسیار واقع‌بین و عمل‌گرا هستید. برای افرادی که گروه خونی B دارند، رژیم غذایی ترکیبی از رژیم گروه خونی A و O است.
یعنی از هر چیزی می‌توانند کمی بخورند. این گروه به طور کلی خوش‌شانس‌تر هستند، چون راحت‌تر می‌توانند وزن از دست بدهند. می‌توانند به راحتی گوشت، ماهی، قهوه، سبزیجات و غلات عاری از گندم استفاده کنند. باید از مصرف غذاهای فرآوری‌شده خودداری کنند. این افراد بهتر است تمرینات ورزشی ملایمی انجام دهند که هم از جسم و هم از مغزشان استفاده کنند.
گروه خونی AB
این گروه حاصل مخلوط شدن گروه‌های خونی دیگر است و در غذا خوردن محدودیت کمتری دارند و غذاهای بیشتری را تحمل می‌کنند. این افراد دارای خلاقیت هستند و مغز خوبی برای تجارت، کنار آمدن و سازگاری با مردم دارند. این گروه باید از خوردن زیاد گوشت پرهیز کنند و همیشه در رژیم غذایی خود سبزیجات را بگنجانند. بهترین خوردنی‌ها برای گروه خونیAB، ماهی، سبزیجات، کربوهیدرات‌ها و غلات است، اما گوشت زیاد برایشان مفید نیست و باید از آن پرهیز کنند. از نظر فعالیت بدنی توصیه می‌شود ترکیبی از فعالیت‌های آرام مثل یوگا و نیز جلساتی از تمرینات اندکی پرتحرک‌تر مثل پرش سبک را داشته باشند.
فرضیه‌ای علمی یا باوری کاذب
سال‌هاست فرضیه‌های «پیتر جیمز آدامو» موضوع مورد بحث در گروه‌های ستاره‌شناسی و ماوراءالطبیعه است. («چهار نوع گروه خونی و چهار روش برای زندگی سالم» نام کتاب اوست.) اما آنچه مسلم است فرضیه‌های او تاکنون در هیچ نشریه علمی معتبری چاپ نشده است. این رژیم غذایی هیچ‌گونه مبنای علمی ندارد. به عنوان مثال یک اشکال عمده این رژیم غذایی محدود کردن لبنیات برای گروه‌های خونی A و O است. به همین دلیل بسیاری از انجمن‌های بین‌المللی تغذیه از «آدامو» به شدت انتقاد می‌کنند و بسیاری از کارشناسان تغذیه هم رژیم‌های پیشنهادی او را مخالف تغذیه درست و سالم می‌دانند، اما این رژیم غذایی امروزه طرفداران پرشمار و پروپاقرصی دارد.
مخالفان رژیم گروه خونی چه می‌گویند؟
– مخالفان این برنامه غذایی معتقدند رژیم غذایی توصیه‌شده برای گروه‌های خونی O و A برنامه مناسبی نیست زیرا این دو دسته از افراد مجبورند گروه‌های خاصی از مواد غذایی را از برنامه خود حذف کنند. این کار در طولانی‌مدت می‌تواند خطرناک باشد و به بروز عوارض سوءتغذیه‌ای ناشی از کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها منجر شود.
– چنانچه اعضای یک خانواده گروه‌های خونی متفاوتی داشته باشند، نمی‌توانند وعده‌های اصلی غذایی را در کنار هم میل کنند. شواهد علمی زیادی در تایید این برنامه غذایی توسط دکتر «آدامو» یا دیگر محققان ارائه نشده است. مثلا دکتر «آدامو» ادعا می‌کند لکتین‌های موجود در عدس و لوبیا قرمز در ماهیچه‌های افراد با گروه خونیO تجمع می‌کند در حالی‌که برای گروه خونی A قابل‌تحمل است. شاید بهتر باشد وی با تهیه عکس‌های میکروسکوپی از سلول‌های ماهیچه‌ای افراد گروه O و A و مقایسه این عکس‌ها با یکدیگر درستی فرضیه خود را اثبات کند. در حالی‌که تاکنون چنین کاری از سوی دکتر «آدامو»، طرفداران وی یا محققان بی‌طرف صورت نپذیرفته است.
– دکتر «آدامو» نتایج هیچ آزمایش بیوشیمیایی‌ای که ثابت کند بافت ماهیچه یا دیگر بافت‌هایی که ادعا می‌کند پس از خوردن غذاهای خاص، اسیدی یا قلیایی می‌شوند، به جامعه علمی نشان نداده است.
– استفاده زیاد از مواد پروتئینی نظیر آنچه برای گروه خونی O توصیه می‌شود، می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد سرطان‌های دستگاه گوارش، یبوست و پوکی استخوان شود.
– روش ABO تنها یکی از روش‌های تعیین گروه خون است. بیش از ۳۰ نوع پروتئین روی سطح گلبول‌های قرمز وجود دارد که می‌توان از آنها در تعیین گروه خونی استفاده کرد و تاکید روی این روش تقریبا تمام آنها را بی‌اعتبار می‌کند.
– هیچ شاهد و مدرک علمی مبنی بر درست بودن روند و سیر تاریخی ایجاد گروه‌های خونی یا مشخصات شخصیتی دارندگان این گروه‌های خونی وجود ندارد.
موافقان رژیم گروه خونی چه می‌گویند؟
– دکتر «آدامو» به نتایجی که در اثر استفاده از این برنامه غذایی توسط بیمارانش به دست آورده، استناد می‌کند.
– استفاده‌کنندگان از برنامه غذایی او می‌گویند این برنامه غذایی موجب شده غذاهای سالم، طبیعی و تازه بیشتری مصرف و از غذاهای فرآوری‌شده و کنسروی خداحافظی کنند و سهم شکلات و قهوه را در برنامه غذایی‌شان کاهش دهند.
