زنان بیشتر از مردان مراقب سندرم سوزش دهان باشند

سوزش دهان و زبان

سندرم سوزش دهان حالتی دردناک و مزمن است که مشخصه آن احساس سوزش در زبان ، لب‌ ها ، سقف دهان ، لثه ، گونه و انتهای حلق است. سوزش دهان در زنان ۷ مرتبه بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد و بیشتر افرادی که از این سندرم رنج می‌برند، در سنین میانسالی هستند اما ممکن است افراد جوان‌تر هم دچار این عارضه شوند.

اصطلاح سوزش دهان، برای توصیف احساس سوزشی خاص در زبان، کام یا لب‌ها به کار می‌رود.
در معاینه ی مخاط دهان این بیماران عموما مورد غیر طبیعی وجود ندارد. و در واقع معاینه ی مخاطی این بیماران کاملا طبیعی است. برخی بیماران به نقاطی از دهان اشاره می کنند و آن را عامل ایجاد مشکل خود می دانند ولی این نقاط اصولا اجزای طبیعی نقاط دهان هستند .

عوامل

سندرم سوزش دهان، بیماری چند عاملی است. از جمله ی این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کمبود ویتامین ها از جمله ویتامین های B4، B1 ، B2 ، B6 و B12 ، کمبود آهن، کمبود اسید فولیک، دیابت، عفونت قارچی دهان، خشکی دهان، اضطراب، افسردگی و حساسیت.

تشخیص

آزمایش کامل خون جهت بررسی کمبودهای تغذیه‌ای و یا دیابت قندی ضروری است. حضور عفونت قارچی در دهان را می‌توان با انجام آزمایشات مربوطه تشخیص داد. پروتزهای بیمار (دست دندان‌های کامل یا تکه ای) را باید از نظر طرح مناسب، نقاط تحریک کننده مخاط و نیز جنس آلیاژ و سایر مواد متشکله بررسی کرد.

میزان ترشح بزاق دهان باید سنجیده شود. همچنین وجود ناراحتی مثل جویدن مخاط دهان یا زبان و سایش دندان‌ها هم باید توسط دندانپزشک و یا متخصص بیماری‌های دهان ارزیابی شود.

برخی بیماران ممکن است به دلیل اضطراب یا افسردگی به سوزش دهان مبتلا شوند، لذا ارزیابی بیمار از نظر ابتلا به بیماری‌های روحی – روانی بسیار ضروری است.

غییرات دهانی وابسته به تغذیه 

کمبودهای مواد غذائی مختلف و ویتامینها، سلامت بافتهای دهان را به خطر می اندازد.
بعضی از علامات و نشانه های تغییر سلامت بافت دهانی بر اثر کمبود مواد غذائی مختلف بشرح زیر است.

کمبودها

دهیدراته شدن بافت، خشکی دهان، شکنندگی بافت، احساس سوزش و عدم تحمل به نگهداری پروتز در افراد بی دندان و یا در آنها که تعدادی از دندانهایشان را از دست داده اند.

۱. آب
۲. پروتئین
۳. آهن
۴. ویتامینهای گروه B :- ویتامین B12 – ریبوفلاوین (B2)
۵. اسیدفولیک
۶. نیاسین
۷. ویتامین C
۸. ویتامین A
۹. ویتامین K

بیماران مبتلا به کمبود آب برای جبران کم آبی باید سوپ سبزیجات مصرف کنند. چون فیبر موجود در سبزیجات سبب می شود مولکول آب به مولکولهای آلی دیگر متصل شود و در نتیجه عبور این ترکیب در دستگاه جهاز هاضمه آهسته تر خواهدبود که باین ترتیب زمان جذب آن افزایش می یابد. بیشترین زمان توقف آب در مجاورت روده بزرگ است و عمل دفع را آسانتر می نماید و این برای سالمندان دارای اهمیت است.

– مقاومت بافتهای بدن و قدرت ترمیم آنها در ارتباط با پروتئین است . شکنندگی بافت و عدم تحمل پروتز ممکنست در اثر کمبود پروتئین باشد.
– کم رنگ بودن مخاط دهان و تغییراتی نظیر تورم و زخم و سوزش در زبان و احساس درد در موقع بلع ممکنست در اثر کمبود آهن باشد. در اثر کمبود آهن ممکنست در زبان آتروفی موضعی پاپیلاری دیده شود که در نتیجه، زبان صاف و بدون پرز بوده و ضمنا زیر زبان دردناک خواهد بود.
– افرادیکه دچار کمبود ویتامینهای گروه B می شوند احتمال ابتلا» به عفونتهای ثانویه در آنان زیاد است . کمبود ویتامینهای گروه B در بیماران بی دندان اثرات عمیق تری برجای می گذارد. باین ترتیب که حرکات فکی آنان را مختل کرده و دندان مصنوعی آنها در جای خود قرار نمی گیرد.

انواع

بیماران مبتلا به سوزش دهان عموما یکی از سه نوع سوزش زیر را دارند

۱. سوزش هنگام بیدار شدن از خواب وجود ندارد ولی در طی روز می باشد.
۲. سوزش در موقع بیدار شدن از خواب وجود دارد و تا هنگام خوابیدن وجود دارد.
۳. سوزش فقط به تناوب ظاهر می گردد و مکان هایی غیر عادی نظیر گلو و کف دهان را در بر می گیرد.
توصیه‌های زیر باعث کاهش درد می‌شود؛

– از دهانشویه‌های حاوی الکل پرهیز شود.

– از خمیردندان‌های حاوی سدیم لوریل سولفات استفاده نشود.

– آدامس بدون قند که با زایلتول شیرین شده استفاده شود.

– نوشیدنی‌های الکلی مصرف نگردد.

– هنگام مسواک زدن از جوش شیرین و آب استفاده گردد.

– نوشیدن آب زیاد و مکیدن یخ.

– پرهیز از سیگار و نوشیدنی‌های اسیدی و قهوه.

– از مسواک نرم استفاده شود.

درمان

در بیماران با سابقه ی کمبود های تغذیه ای بر حسب نیاز ویتامین B1 یا B6 تجویز می گردد . اگر اشکالاتی در طرح پروتز بیمار موجود باشد باید پروتز جدید ساخته شود . بیمارباید پس از ۴هفته معاینه شود و نتایج آزمایش خون و میکروب شناسی ویا سایر آزمایشات در دسترس باشند. دارو درمانی در معالجات بیمار دچر سوزش دهان نقش دارد. به شرط آنکه همه ی عوامل ایجاد کننده ی دیگر کنار روند.

شامل چند جزء می باشند

۱. حذف مواد محرک از عادات غذایی ( الکل- دخانیات- جویدن تنباکو )

۲. درمان علل مشخص گزروستومی و عفونت های موجود BMS

۳. استفاده از آب سیب خنک به عنوان دهان شویه یا استفاده به عنوان شستشوی دهانی یا قرقره کردن از مخلوط یک قاشق مربا خوری ( شربت دیفین هیدرامین و شربت کائولین پکتین در ده سی سی آب )

۴. برخی از محققان استفاده از درمان جایگزینی با استروژن را در بیماران یائسه موثر میدانند.

۵. در مواردی که علت عضوی واضحی برای بیمارپیدا نشده است. استفاده از آمی تریپ تیلین ( ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم در روز ) – یا مصرف ( کلونازپام فلوکسیتین ) به مقدار تجویز پزشک.