در دنیایی بی نقص، همه ما به میزان کافی در طول روز آب می نوشیم. اما در حقیقت، برای بیشتر مردم نوشیدن آبی جایی در فهرست کارهای روزانه ندارد.
آشنایی با نشانههای کم آبی بدن
زمانی که به میزان کافی آب مصرف نمی کنید و ذخایر مایع بدن پس از دفع ادرار، تعریق و حتی تنفس دوباره پر نمی شوند، به وضعیت کم آبی بدن وارد می شوید. کم آبی بدن تنها با احساس تشنگی همراه نیست و می تواند اثر قابل توجهی بر کل عملکردهای بدن داشته باشد.
روزانه چه میزان آب باید بنوشید؟
احتمالا قانون نوشیدن هشت لیوان آب در روز را شنیده اید، اما مشخص شده است میزان آب مورد نیاز هر فرد می تواند متفاوت باشد.
کودکان و سالخوردگان به طور معمول نیازمند آب بیشتری برای هیدراته نگه داشتن بدن خود هستند. افرادی که برخی داروها را مصرف می کنند، از سابقه بیماری قلبی عروقی برخوردار هستند، یا اخیرا به یک بیماری ویروسی مبتلا بوده اند نیز باید بیشتر آب بنوشند. اگر در آب هوایی گرم و مرطوب قرار دارید یا ورزش می کنید، به واسطه تعریق هرچه بیشتر مستعد کم آبی بدن هستید.
بهترین روش برای تامین آب مورد نیاز بدن توجه به سیگنال های ارسالی از طرف آن و نوشیدن آب در زمان احساس تشنگی است. همچنین، شما باید پیش، حین و پس از فعالیت جسمانی آب بنوشید. افزون بر مصرف آب کافی، دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی آبرسان مانند میوه ها و سبزیجات نیز روشی دیگر برای جبران مایعات از دست رفته بدن است.
نشانه های کم آبی بدن
زمانی که آب به میزان کافی در بدن وجود ندارد، با شرایطی به نام کم آبی یا دهیدراتاسیون مواجه می شوید. تشنگی یکی از نشانه های آشکار این شرایط است. اگر به سیگنال های ارسالی از سوی بدن توجه نداشته باشید، این شرایط هرچه بیشتر پیشرفت می کند، به ویژه اگر مشغول انجام فعالیت جسمانی باشید.
اما تشنگی تنها نشانه کم آبی بدن محسوب نمی شود و از دیگر علائم این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
خشکی دهان
خشکی دهان یکی دیگر از روش هایی است که بدن برای اعلام نیاز به آب بیشتر استفاده می کند. اگر سطوح مایعات کافی نباشد، بدن نمی تواند به میزان کافی بزاق تولید کند. همچنین، به بوی بد دهان توجه داشته باشید که می تواند در نتیجه خشکی دهان شکل گرفته باشد. پیش از استفاده از آدامس برای بهبود این شرایط، یک لیوان آب بنوشید زیرا به طور معمول مقصر اصلی کم آبی خفیف بدن است.
ادرار تیره رنگ یا به رنگ چای
هرچه سطوح آب بدن شما بیشتر باشد، ادرار شفافتر خواهد بود. اگر رنگ ادرار تیره است، این به معنای غلظت بیشتر آن بوده و می تواند نشانه ای از نیاز به مصرف آب بیشتر باشد.
کاهش ادرار
آب به کلیه ها در دفع مواد زائد خون از طریق ادرار کمک می کند. عدم دریافت آب کافی برای دفع مواد زائد از بدن موجب می شود تا دفع ادرار همانند گذشته صورت نگیرد. در عوض، مواد زائد در بدن باقی می مانند و اگر با کم آبی مزمن بدن مواجه باشید، این شرایط می تواند با گذشت زمان به بروز مشکلات جدیتری منجر شود. زمانی که ادرار بیش از حد غلیظ است، مواد معدنی زائد به یکدیگر چسبیده و موجب تشکیل سنگ های کلیه می شوند.
به خاطر داشته باشید که تنها سیستم کلیوی برای ارائه عملکرد درست خود به آب وابسته نیست و تقریبا تمام سیستم های اصلی بدن از جمله قلب، مغز، و ریه ها این گونه هستند.
۸۵ درصد خون، ۲۴ درصد استخوان ها، ۷۵ درصد مغز، ۹۰ درصد ریه ها، ۷۵ درصد عضلات و ۸۰ درصد پوست از آب تشکیل شده اند.
خشکی پوست
پوست بزرگترین اندام بدن انسان است و همانند اندام های دیگر نیازمند دریافت خون کافی برای ارائه عملکرد درست است. اگر پوست شما خشکتر از حالت عادی به نظر می رسد، بلافاصله به سراغ کرم های مرطوب کننده نروید زیرا این شرایط می تواند نشانه از سطوح ناکافی آب در بدن باشد و باید میزان مصرف این مایع را هرچه بیشتر افزایش دهید.
فشار خون پایین
بیشتر از نیمی از خون موجود در بدن از پلاسما تشکیل شده که بخش مایع خون محسوب می شود. پلاسما از آب، پروتئین و نمک تشکیل شده است. بدون آب کافی در پلاسما، خون هرچه بیشتر غلیظ خواهد شد و جریان آن در بدن به سمت اندام ها دشوارتر می شود.
گرفتگی های عضلانی
زمانی که با کم آبی بدن مواجه هستید، خون غلیظتر می شود و از این رو حجم خون (حجم کلی خون در بدن) افت می کند. بر همین اساس، عدم تامین آب کافیموجب ورود بدن به فرآیندی می شود که طی آن ارسال خون به اندام های کلیدی با بیشترین نیاز به این مایع آغاز می شود. در این شرایط، قلب بر عضلات مقدم است و جریان خون ناکافی به عضلات موجب بروز گرفتگی های عضلانی می شود.
یبوست
همانند سیستم کلیوی، سیستم گوارش نیز برای ارائه عملکرد عملکرد بهینه و روان خود نیازمند آب فراوان است. آب امکان حرکت روان غذا در روده ها را فراهم کرده و همچنین روده را سالم و کارآمد حفظ می کند. ابتلا به یبوست می تواند نشانه ای از وجود مایع ناکافی برای انتقال مواد زائد به خارج از بدن باشد.
خستگی
آیا همواره احساس خستگی می کنید؟ خستگی می تواند یکی از نشانه های کم آبی بدن باشد. زمانی که آب به میزان کافی در بدن وجود ندارد، فشار خون افت می کند، جریان خون به سمت مغز کند می شود، و ضربان قلب افزایش می یابد که همه آنها می توانند موجب بروز احساس خستگی در شما شوند.
سردرد
اگر مغز به میزان کافی آب دریافت نکند تا عملکرد درست و بهینه خود را ارائه کند، طیف گسترده ای از علائم شکل خواهند گرفت. سردرد یکی از شایعترین نشانه هاست و کم آبی بدن نیز یکی از محرک های شایع میگرن است. کسب و از دست دادن هوشیاری، احساس سبکی سر و سرگیجه، و غش کردن برخی از شدیدترین نشانه های نیاز بدن به احیای ذخایر آبی خود هستند.
در زمان کم آبی بدن چه کاری انجام دهیم؟
درمان کم آبی بدن از خفیف تا متوسط به جایگزینی مایعات از دست رفته بدن بستگی دارد. برای علائم خفیف، نوشیدن آب و مصرف خوراکی های حاوی سدیم مفید است. سدیم در حفظ مایعات به بدن کمک می کتد. بهتر است آب به صورت جرعه های کوچک مصرف شود تا به یک باره مقدار زیادی آب وارد بدن شود زیرا آب بیش از حد می تواند حجم کار معده را بیش از حد افزایش داده و موجب حالت تهوع شود.
اگر نوشیدن آب و تنقلات شور برای بازگشت به شرایط عادی کفایت نمی کند، یا علائمی با شدت متوسط را تجربه می کنید باید یک نوشیدنی ورزشی حاوی الکترولیت مصرف کنید. الکترولیت ها مواد معدنی در مایعات بدن هستند و اگر زیاد عرق می کنید، ممکن است نیازمند احیای ذخایر آنها در کنار آب مورد نیاز بدن باشید.
اگر فردی در آبرسانی به بدن خود با دشواری مواجه است و علائمی مانند استفراغ شدید، تغییرات در وضعیت ذهنی و غش کردن را تجربه می کند باید بلافاصله کمک پزشکی دریافت کند.