بارداری یکی از سختترین و البته شیرینترین دوران زندگی هر خانمی است که میتواند تجربههای زیبا و لذتبخشی برای پدر و مادر فرزندی که هنوز به دنیا نیامده است، همراه داشته باشد. درباره این دوران شیرین و لذتبخش، نکتههای کوچک و ظریف اما مهمی وجود دارد که یک خانم باردار و همسرش باید آنها را بدانند تا بارداری خوبی پشت سر گذاشته شود و فرزند سالمی به دنیا بیاید.
۲۰ نکته که یک خانم باردار باید بداند
۱. یک مادر باردار باید تحت نظر پزشک معالج خود، به صورت ماهانه کنترل وزن شود.
۲. فشار خون خانمهای باردار هم باید به صورت مرتب توسط پزشک معالج یا خود فرد بررسی شود. فشار خون بارداری ممکن است برای هر خانمی (به خصوص آنهایی که سابقه خانوادگی فشارخون بالا دارند) در دوران بارداری اتفاق بیفتد و برای او مشکلساز شود.
۳. آزمایشهای روتین دوران بارداری مانند آزمایشهای مربوط به کمخونی یا ابتلا به قند خون و تیرویید هم باید انجام شوند. متاسفانه برخی خانمها بعد از مثبت شدن تست بارداریشان، توجهی به انجام آزمایشهای دوران بارداری نشان نمیدهند و تا ماههای آخر به پزشک مراجعه نمیکنند. به همین دلیل ممکن است در اثر ابتلا به دیابت بارداری یا کمخونی ناشی از بارداری، زایمانهای سخت و پرخطری را تجربه کنند.
۴. اگر خانمی آزمایش ایمنی آنتیروبلا را پیش از بارداری انجام نداده باشد، انجام این آزمایش را هم پس از مثبت شدن تست بارداری برای او تجویز میکنیم. این آزمایش برای بررسی و تشخیص سرخجه است.
۵. آزمایش کامل کشت ادرار در دوران بارداری، ضروری است.
۶. خانمهای باردار باید پس از مثبت شدن تست بارداری حتما به پزشک مراجعه کنند و سونوگرافی شوند تا مشخص شود آیا بارداری آنها داخلی رحمی است یا نه. متاسفانه این روزها به دلیل افزایش مصرف داروهای تحریک تخمکگذاری، بارداریهای خارج رحمی یا بارداریهای دوقلویی که یک قل داخل رحم و دیگری خارج رحم قرار دارد، بسیار زیاد شده است. بارداریهای خطرناک خارج رحمی را تنها میتوان با سونوگرافی تشخیص و خاتمه داد.
۷. مصرف روزانه یک عدد اسیدفولیک ۱ میلیگرمی به تمام خانمهای باردار برای پیشگیری از کمخونی توصیه میشود. البته ممکن است پزشک معالج برای برخی خانمهای باردار، تشخیص مصرف اسیدفولیک ۵ میلیگرم را هم بدهد.
۸. یک خانم باردار باید در دوران بارداری دور غذاهای شور، چرب و بسیار شیرین را خط بکشد البته مصرف نمک، چربی و شکر در دوران بارداری ممنوع نیست اما باید محدود باشد. انواع شوریها مانند خیار یا کلم شور نباید در برنامه غذایی خانمهای باردار وجود داشته باشد؛ مگر در حد رفع هوس.
۹. کالری دریافتی یک خانم باردار باید در ابتدای بارداری بررسی شود. او باید روزانه حدود ۳۰۰ کیلوکالری انرژی بیشتری از طریق مصرف خوراکیهای سالم و مختلف دریافت کند. با این حساب، این باور که یک خانم باردار باید به جای ۲ نفر غذا بخورد، کاملا اشتباه است.
۱۰. برای افزایش کالری دریافتی، خانمهای باردار میتوانند تخممرغ آبپز را در رژیم غذاییشان داشته باشند.
۱۱. خانمهای باردار باید حداقل روزی ۵-۳ واحد شیر و لبنیات کمچرب مصرف کنند.
۱۲. یک خانم باردار باید تا میتواند میوهها و سبزیهای تازه را در برنامه غذاییاش بگنجاند.
۱۳. ماهی و میگو جزو پروتئینهای مرغوب و پرخاصیتی هستند که بهتر است هفتهای ۲ مرتبه در برنامه غذایی خانمهای باردار قرار داشته باشند.
۱۴. زیادهروی در مصرف گوشتهای قرمز و احشای حیوانات مانند دل و جگر به بهانه خونساز بودن در دوران بارداری توصیه نمیشود.
۱۵. مصرف غذاهایی که به خوبی پخته نمیشوند و ایمنی غذایی کافی ندارند، مانند کباب، همبرگر یا غذاهای آماده و فستفودها در دوران بارداری چندان توصیه نمیشود.
۱۶. خانمهای باردار باید تمام گروههای غذایی از جمله گوشتها، لبنیات، کربوهیدراتها، میوهها، سبزیها و مواد نشاستهای را به طور متعادل مصرف کنند و هیچ گروهی را در دوران بارداری حذف نکنند.
۱۷. انجام ورزشهای سبک و فعالیتهای روزانه در دوران بارداری نباید فراموش شود. به تمام خانمهای باردار توصیه میکنیم به ورزشهای سبک و فعالیتهای بدنی در دوران بارداری روی بیاورند تا زایمانهای سادهتری داشته باشند و بیش از اندازه دچار اضافهوزن نشوند. استراحت مطلق و منع ورزش و فعالیت تنها به خانمهایی توصیه میشود که سابقه سقط و سقطهای مکرر داشتهاند یا احتمال سقط و بارداری پرخطر دارند.
۱۸. بلند کردن اجسامی که وزن زیادی دارند و انجام فعالیتهای سنگین برای تمام خانمهای باردار در هر ماهی از بارداری ممنوع است.
۱۹. یک خانم باردار باید در هر ماهی از بارداری که قرار دارد، در صورت مشاهده هرگونه لکهبینی یا خونریزی، بلافاصله به پزشک معالج خود مراجعه کند.
۲۰. بسیاری از خانمهای باردار دوست دارند در دوران بارداری موهایشان را رنگ کنند. این خانمها بهتر است بدانند تماس با هرگونه مواد شیمیایی در دوران بارداری ممنوع است. از آنجایی که رنگ موهای مصنوعی هم نوعی ماده شیمیایی به حساب میآیند، مادران باردار باید تا جایی که میتوانند از تماس با آن خودداری کنند.
بیشتر بخوانید:
دلایل میگرن در بارداری چیست و چطور درمان میشود؟ + فایل صدای پزشک متخصص
۱۰ نکته که همسر یک خانم باردار باید بداند
۱. همسر یک خانم باردار باید بداند تغییرات هورمونی در دوران بارداری، میتواند تا اندازهای باعث پایین آمدن خلق خانمها شود. به همین دلیل یک خانم باردار نسبت به قبل کمی حساستر و زودرنجتر خواهد شد و ممکن است توقعات بیشتری از شما داشته باشد. سعی کنید او را در این دوران بیشتر درک کنید تا بارداری بدون خطری را پشت سر بگذارد.
۲. خانمهای باردار تا حد ممکن نبایداسترس داشته باشند و در آرامش کامل، ۹ ماه بارداری را سپری کنند. ایجاد محیطی امن و فضایی آرام در منزل، بیشتر از همه بر عهده یک همسر مهربان و وفادار است. هرچه آرامش مادر بیشتر باشد، از نظر سلامت روانی فرزند آرامتر و سالمتری متولد خواهد شد.
۳. واقعیت این است خانمها زمانی احساس آرامش و امنیت بیشتری میکنند که همسرشان کنارشان باشد. سعی کنید در طول دوران بارداری برای انجام آزمایشهای مختلف، خرید یا معاینات پزشکی، همسرتان را همراهی کنید.
۴. اگر میتوانید، ساعتهای بیشتری در خانه باشید تا هم آرامش بیشتری به همسرتان بدهید و هم کمی در کارهای منزل به او کمک کنید.
۵. همسرتان را به خوردن خوراکیهایی که دوست ندارد یا برایش ضرر دارد، مجبور نکنید. مطمئن باشید اگر چیزی هوس کند، خودش ناخنکی به آن میزند و نیازی به اجبار و اصرار نیست.
۶. در دوران بارداری از برقراری رابطه زناشویی غافل نشوید. داشتن یک رابطه عاشقانه و محبتآمیز، امنیت روانی و آرامش خوبی به خانمهای باردار القا میکند.
۷. گاهی در کنار همسرتان بنشینید و در مورد فرزند آیندهتان باهم صحبت کنید؛ مثلا درباره انتخاب اسم، خرید لباسها یا وسایل او. صحبت در مورد این مسائل به همسرتان اطمینان میدهد شما هم از این بارداری و تولد عضو تازه، خوشحال هستید.
۸. در ماههای مختلف بارداری برای همسرتان گل یا هدیه کوچکی بخرید و به او بگویید بابت اینکه یک ماه دیگر را هم با سلامت پشت سر گذاشتهای، خوشحالم.
۹. گاهی با همسرتان به پیادهروی بروید.
۱۰. حتما در سونوگرافیهای مختلف، همسرتان را همراهی کنید و در شادی دیدن جنین زیبای خود سهیم شوید.
دکتر زهرا رضایی، متخصص زنان و زایمان، فوق تخصص نازایی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
